Ibilbideak

Santiomendi oso mendi ezaguna da inguruetan eta erraza da tontorrera heltzea, porlanezko bide zabaletan gora, autoz joanda. Horren ondorioz jende askok mendia ezagutzen duela uste du, ikusi beharreko guztia ikusia duela. Ibilbide honen asmoa mendiaren beste ikuspegi bat ematea da, bide basati eta bakartiak erabiliz, ahal den neurrian asfalto eta porlanezko bideak saihestuz eta, bide batez, inguruko beste tontor nabarmenenak bisitatuz. Atxurro da horietako bat, badenik ere inork gutxik dakiena, ehiztari batzuk kenduta.

Ibilbide polita, pista zabaletan lehendabizi Leitzalarrea aldean, eta iradi eta basoetan barrena gero goi-aldean.

Jende asko ibiltzen den ingurua da eta bideak sakonduta daude gehienean, baina saiatu naiz xenda politenak aukeratzen eta leku interesgarrienetatik pasatzen. Samarkoko gotorlekua itxita zegoen eta ez naiz sartu (udaberri aldera irekiko dute seguraski).

Ibilbidea funtsean SL-Gi 1003 ibilbidea da, Igoringo igoera erantsita (ibilbide ofizialak ez du igoera burutzen). Zailtasun handiena Landabaso errekatik gorako hegian dago, hasieran, zorua oso labankorra baita tarte batean, bustita badago (eta askotan egongo bustita, leku mospela baita). Igoringo lepotik tontorrerako tartea harripilekin markatuta dago, basoan barrena. Aldapa gogortzen doa tontorrera gerturatu ahala, baina ez du aparteko zailtasunik.

PR-1002 ibilbide laburra jarraitzen du arrastoak; marra zuri-horiak jarraitzea aski da ibilbidea osatzeko, nahiko egoki markatuta dago eta ez du aparteko zailtasunik. Hainbat trikuharriren aldamenetik pasatzen da bidea eta merezi du begiratu bat ematea. Ibilbide ederra da bestela ere. Tarterik zakarrena Bidegurutzetako errepidetik Epelara jaisten / igotzen den bidezidorra da eta hori errepideari jarraituz saihestu daiteke.

Mendi ezaguna da Eretza. Trianoko Mendien artean garaiena izan arren, inguruan badira erraz gainditzen duten tontorrak. Baina asko nabarmentzen da, eta tontorreko malkarrek izaera berezia ematen diote, urrunetik erraz antzematen delarik.

Ibilbide honek PR BI 107aren marka zuri-horiak jarraitzen ditu. Eta bestela ere ez legoke arazorik, bidea oso nabarmena eta garbia baita. Ibilbide laburra da, baina aldapatsu xamarra, Eretzaren alde leunetik igo arren, ekialdeko suebakitik igotzen den bidea are aldapatsuagoa baita.

XIX eta XX. mendeetan zehar bere barrunbeetatik burdina eta kobrea ateratzen zuten meatze ustiapenen lekuko izan zen Alen mendia, Enkarterrietako beste hainbat bazter bezala. Garai hartako zenbait aztarna ikusteko aukera ematen du ibilaldi honek. Abiapuntu eta helmuga duen izen bereko herrixka ere orduan sortu zen, meatzarien bizileku izan zedin.

Armintza eta Gorliz arteko itsasertzeko ibilbidea honek mendizale asko erakartzen ditu. Ibilbide erraza eta atsegina da. GR 123 Bizkaiko Biraren parte izanik, marra zuri-gorriz ondo adierazita dago (2018an).

Interesgune ezberdinak ezagutzeko aukera eskaintzen du. Hala nola, Ermuako tontorra, Billaroko itsasargia, bertan behera utzitako bunkerrak eta kanoi postuak, Azkorriagako gotorlekuaren hondakinak, eta Gorlizeko badiaren zein itsaso zabalaren ikuspegi ederrak.